Laryngologia

Informacje dotyczące kwalifikacji do operacji i przebiegu leczenia:

1. Okres oczekiwania na operację od 7 do 30 dni.
2. Czas trwania operacji od 30 do 80 minut, średnio ok. 45 minut.
3. Znieczulenie miejscowe lub ogólne.
4. Pobyt w Szpitalu / Ośrodku Chirurgii Krótkoterminowej:
   • Znieczulenie miejscowe: 6-8 godzin,
   • Znieczulenie ogólne: 12-24 godziny.
5. Po operacji nie wolno prowadzić samochodu przez 12-24 godzin.
6. Opatrunki wewnatrznosowe z gąbki samorozprężającej się: 1-2 doby lub samowchłaniające się.
7. Czasowa niezdolność do pracy od 3 do 14 dni w zależności od zakresu operacji, przebiegu gojenia się i samopoczucia ogólnego.
8. Współpraca z:
   • Szpital Lecznica Dzieci i Dorosłych Chorzów, ul. Powstańców 27,
   • Euroklinika Szpital Chirurgii Plastycznej Katowice, ul. Stolarska 17,
   • Ośrodek Chirurgii Krótkoterminowej Medicus Tychy, ul. Harcerska 35.
9. Po uprzednim kontakcie telefonicznym i/lub mailowym i przy braku poważnych chorób ogólnych, przyjazd, badanie kwalifikujące do zabiegu i powrót do domu w ciągu 1 doby.
    

Choroby zatok przynosowych i sposoby ich leczenia.

Zatoki przynosowe to jamy w obrębie czaszki, wypełnione powietrzem i pokryte warstwą błony śluzowej o budowie takiej samej jak w obrębie jamy nosa. Największe – zatoki szczękowe mają kształt odwróconej piramidy i znajdują się między oczodołem, policzkiem, a podniebieniem. Zatoki czołowe powstają powyżej oczodołów, blisko nasady nosa. Zatoki sitowe to drobne komórki kostne umiejscowione między jamą nosa a ścianą oczodołu. Zatoki klinowe znajdują się głębiej na granicy stropu jam nosa i gardła a dolną ścianą czaszki. Wszystkie zatoki mają ujścia łączące je z przewodami nosa.

Największe znaczenie dla rozwoju zapaleń zatok ma przedłużające się zapalenie zatok sitowych, gdyż w ich najbliższym sąsiedztwie znajdują się ujścia doprowadzające powietrze do pozostałych zatok a jednocześnie w przypadku ich zapalenia miejsca odpływu zapalnej wydzieliny. Zapalenie zatok to proces chorobowy dotyczący wyścielającej je błony śluzowej. Najczęściej przyczyną chronicznego zapalenia jest długotrwała blokada połączeń między jamą nosa a zatoką. Czynnikami wywołującymi zapalenie zatok są częste, nawracające infekcje wirusowe, bakteryjne, długotrwałe działanie alergenów u osób uczulonych oraz współistniejące nieprawidłowości w budowie anatomicznej nosa i zatok (np. skrzywienie przegrody nosowej, przerost małżowin nosowych), które stale upośledzają funkcje nosa i zatok a także przyczyniają się do zaburzenia mechanizmów obronnych. Coraz częściej pojawiają się zapalenia prowokowane przez nietolerancję kwasu acetylosalicylowego (popularnej aspiryny i jej pochodnych) oraz współistniejące z zapaleniami oskrzeli i astmą oskrzelową. Rzadziej występujące przyczyny to zaburzenia funkcjonowania rzęsek oczyszczających nabłonek błony śluzowej nosa i zatok, mukowiscydoza, zakażenia grzybicze, nietolerancja pokarmowa. Szczególną formą zapalenia zatok są polipy nosa i polipowate zapalenia zatok przynosowych.

Zapalenie zatok można wyleczyć a co najmniej znacznie złagodzić nieprzyjemne dolegliwości. Można stosować antybiotyki, krople do nosa, inhalacje, przepłukiwania nosa (i zatok) solą fizjologiczną. W przypadku współistnienia alergii włączyć należy leki przeciwuczuleniowe w formie tabletek i aerosoli donosowych. Punkcje zatok wykonujemy obecnie sporadycznie. Przy braku zadowalającej poprawy, lub nawracaniu zmian chorobowych należy rozważyć interwencję chirurgiczną.

Aktualnie najnowocześniejszą metodą jest mikrochirurgiczne leczenie chorób nosa i zatok przy pomocy endoskopów optycznych. Endoskop to skomplikowany i precyzyjny układ optyczny wyposażony w światłowód. Po wprowadzeniu go do nosa, lekarz poprzez okular może dokładnie obejrzeć co się w nosie dzieje, oglądając obszary niedostępne dla badania w tradycyjny sposób. Badanie to jest niezwykle przydatne do rozpoznawania choroby i lokalizacji zmian zapalnych. Endoskop przydatny jest także podczas operacji dokładnie oświetlając i ukazując miejsca chorobowo zmienione. Ułatwia to operowanie narzędziami wyłącznie w tych obszarach, w których jest to niezbędne z uwagi na toczący się proces chorobowy. W porównaniu z tradycyjnymi metodami operacji zatok metoda endoskopowa pozwala na znaczne skrócenie czasu operacji i umożliwia precyzyjne usunięcie zmian a w efekcie szybszy powrót do zdrowia, skrócenie czasu gojenia w operowanych okolicach i znaczną redukcję bólu związanego z zabiegiem. Odtwarza prawidłowe warunki anatomiczne i fizjologiczne zatok, co jest gwarancją wyleczenia. Pozwala również na uniknięcie zewnętrznych cięć skóry i błony śluzowej. Mimo olbrzymiego postępu i wyraźnie lepszych efektów w porównaniu do klasycznych metod operacji, nie są to zabiegi skuteczne w stu procentach. Jeśli nie pozwalają na całkowite wyleczenie to dolegliwości wracają rzadziej, są łagodniejsze a w przypadku uporczywie nawracających polipów nosa zdecydowanie wydłużają się okresy bez nawrotu choroby. Powikłania przy endoskopowej operacji zatok zdarzają się rzadko i nie są z reguły niebezpieczne, ale trzeba i ten aspekt przy decyzji o leczeniu operacyjnym wziąć pod uwagę.
* Wyjątkowo mogą wystąpić: uszkodzenie oczodołu, gałki ocznej, przedniego dołu czaszki, długotrwałe krwawienie po zabiegu, odmy podskórne okolicy oczodołu, zrosty we wnętrzu jamy nosowej.

Równie ważne jak sam zabieg operacyjny jest odpowiednie przygotowanie do zabiegu jak i systematyczne kontrole i postępowanie pooperacyjne. W ramach przygotowania do zabiegu w większości przypadków należy wykonać tomografię komputerowa zatok przynosowych (TK) lub badanie metodą rezonansu magnetycznego (MR), które precyzyjnie ukazują charakter i rozległość zmian zapalnych nosa i zatok.

Postępowanie pooperacyjne obejmuje stosowanie maści donosowych, systematycznych płukań nosa i zatok solą fizjologiczną, wykonywaniem inhalacji. Leczenie choroby podstawowej np. alergii, okresowe stosowanie aerosoli donosowych, leczenie wzmacniające odporność miejscową i ogólną zdecydowane leczenie zaostrzeń i infekcji oraz okresowe badania kontrolne z wykonaniem endoskopowego badania nosa przez okres 3-5 lat uzupełniają zakres postępowania pooperacyjnego i stwarzają warunki utrudniające nawroty choroby.

Operacje, które należy wykonać przed lub w trakcie endoskopowej operacji zatok:

1. Plastyczna operacja przegrody nosowej - skrzywienie przegrody nosa utrudniają przepływ powietrza przez nos i dopływ poprzez wąskie ujścia do jam zatok. Ma to szczególne znaczenie w powstawaniu zapaleń zatok oraz podczas ich gojenia po operacjach. Przed zabiegami endoskopowymi konieczny jest ten zabieg także i po to by można swobodnie wprowadzić narzędzia i endoskop do wnętrza nosa. Schorzenie to ma najczęściej charakter wrodzony, rzadziej w skutek urazu. Wielu ludzi przyzwyczaja się do niepełnego oddychanie przez nos i nie w pełni sobie zdaje sprawę z tego problemu. Zaburzenia zapalne, chrapanie, częste infekcje i zaburzenia węchu mogą być następstwami skrzywienia przegrody nosa. Operacja plastyczna powoduje usunięcie skrzywienia i jednocześnie odbudowuje chrzęstno-kostny szkielet przegrody. Pozwala na przywrócenie pełnego i symetrycznego przepływu powietrza przez nos. Jest wykonywana wewnątrznosowo i nie pozostawia blizn zewnętrznych ani nie powoduje zmiany kształtu nosa.
    
2. Plastyczna operacja małżowin nosowych (Konchoplastyka) - przerost małżowin nosowych ogranicza dopływ powietrza do zatok przynosowych i do okolicy węchowej. Dzięki precyzyjnym metodom operacji wewnątrznosowej zmniejsza się ich wielkość, poprawia wentylację zatok, zmniejsza się możliwość odrostu polipów z ich powierzchni.
    
3. Usunięcie polipów nosa (Polipektomia) - rozległy rozrost błony śluzowej nosa w przypadku przewlekłego zapalenia powoduje utworzenie się „galaretowatych” tworów określanych nazwą polipy nosa. Powodują one blokadę nosa, zatok, utratę węchu, pogarszają dopływ powietrza do oskrzeli. Polipy usuwa się metodą klasyczną lub endoskopowo. Nowoczesne metody np. z zastosowaniem shavera pozwalają na dokładny zabieg wykonany bezbólowo i z minimalnym krwawieniem.
    

5 najczęstszych pytań dotyczących endoskopowych zabiegów nosa i zatok.

1. Czy jest to zabieg bolesny?
   NIE - ponieważ wykonywany jest przeważnie w znieczuleniu ogólnym. W okresie pooperacyjnym stosowane są profilaktycznie leki przeciwbólowe. Niedogodnością powodującą czasami umiarkowane bóle głowy jest konieczność utrzymywania opatrunków wewnątrznosowych przez około 2 doby. Nie ma żadnych zmian i blizn na zewnątrz nosa i twarzy.
    
2. Czy jest to operacja niebezpieczna?
   Przy prawidłowym przygotowaniu pacjenta do zabiegu - leczeniu przedoperacyjnym, właściwej diagnostyce (Tomografia Komputerowa Zatok), powikłania są wyjątkowe i na ogół niezbyt ciężkie. Brak anomalii anatomicznych i doświadczenie operującego lekarza są kolejnymi ważnymi elementami pozwalającymi zwiększyć bezpieczeństwo operacji. Niemniej nie należy zapomnieć, że pole operacyjne przy endoskopowych operacjach zatok jest ograniczone z jednej strony ścianą oczodołu a od góry przednim dołem czaszki. Ważny jest też ogólny stan chorego, brak chorób podwyższających ryzyko znieczulenia ogólnego.
    
3. Czy polipy i zmiany zapalne zatok nawracają?
   Jedne z zasadniczych czynników sprzyjających nawrotom polipów nosa są zaburzenia i zmiany w obrębie ujść zatok, deformacje i skrzywienia przegrody nosowej, nadmierny przerost małżowin nosa, niedostateczne i niedokładne usunięcie polipów metodami tradycyjnymi. W leczeniu metodą endoskopową oprócz usunięcia zmian zapalnych i polipów odtwarza się fizjologiczne warunki funkcjonowania zatok i ich wentylację przez wdychane powietrze. Koryguje się zaburzenia anatomiczne w obrębie nosa, poszerza ujścia dużych zatok.W przypadkach choroby o podłożu genetycznym (często rodzinnym) prawdopodobieństwo nawrotów wzrasta, ale zawsze jest mniejsze niż po zabiegach wykonywanych metodami tradycyjnymi. Ponadto im mniejsze zmiany i szybsza decyzja co do leczenia zabiegowego, tym lepsze efekty leczenia końcowego. Zależą one również od systematycznego i długotrwałego leczenia pooperacyjnego.
    
4. Jak długo trwa leczenia?
   Leczenie przedoperacyjne i przygotowanie do zabiegu - około 2 tygodnie. Zabieg operacyjny i pobyt spitalny - 1 dzień (dla osób zamieszkałych powyżej 100 km od szpitala 2,5 dnia). Rekonwalescencja 7-12 dni. Kontrola lekarska: 3 - (7-10 dzień) - 30 dzień, co 3-6 miesięcy przez 2-3 lata.
    
5. Jaki jest wpływ leczenia zatok na astmę oskrzelową?
   Zapalenia zatok przynosowych są schorzeniem zazwyczaj współistniejącym z astmą oskrzelową i około 80% chorych na astmę oskrzelową ma zmiany zapalne zatok widoczne m. in. w tomografii komputerowej zatok. Nasilenia zmian zapalnych zatok wywołują nasilenia i ataki astmy oskrzelowej, prowokują uczucia drażnienia gardła i napady kaszlu.Operacja endoskopowa zatok przynosi znaczną poprawę w przebiegu astmy widoczną w okresie od 1 do 6 miesięcy po zabiegu. Zmniejsza się liczba zaostrzeń astmy, ma ona lżejszy przebieg. Pozwala to na zmniejszenie codziennych dawek leków przeciwastmatycznych, a w niektórych przypadkach mogą one być stosowane tylko okresowo. Zwiększa się też przez to sprawność fizyczna oraz wzrasta odporność na przeziębienia i nawracające infekcje dróg oddechowych oraz ogólnie pojęty komfort życia.